واكاوي دانش بومي دامداران سنتي در خصوص ارزش رجهاني گونه هاي درختي و درختچه اي جنگلهاي زاگرس در تعليف دام - مطالعه موردي استان كهگيلويه و بويراحمد

پنجمين همايش ملي مرتع و مرتعداري ايران

چکيده:

كشور ايران با توجه به موقعيت جغرافيايي حساس خود، اكنون در مقطعي از تاريخ و در مرحله اي از توسعه قرار گرفته است كه تحت هر شرايطي بايد مقوله ‌ امنيت غذايي و توسعة‌ پايدار را به طور جدي مورد توجه قرار دهد. تحقق اين امر هم زماني ممكن است كه بتوانيم منابع طبيعي خود را حفظ كرده و آنها را به نحو مطلوب بهره برداري كنيم. مسلما بدون حفاظت از منابع آب، خاك، جنگل، مرتع و بهره برداري بهينه از آنها نمي توان به توسعه پايدار   و توليد مطمئني در كشاورزي و دامداري دست يافت. اگرچه مراتع به‌عنوان پايدارترين و مهمترين منبع توليد علوفه براي دام‌ها به شمار مي‌آيند، ولي با توجه به تعداد فزاينده دام، تغييرات اقليمي كشور و وضعيت نامساعد مراتع، اين منبع پاسخگوي نياز دام‌ها نمي‌باشد و در بسياري از موارد علوفه‌ي دستي، پس‌چر مزارع و حتي برگ، شاخه و ميوه‌‌هاي درختان و درختچه‌ها نيز مورد تعليف دام‌ها قرار مي‌گيرد تا اين كمبود جبران شود. جنگل‌هاي غرب از غني‌ترين منابع بيولوژيكي ايران هستند كه در مواقع خشكسالي و اضطراري توانايي تأمين بخشي از علوفه‌ي مورد نياز دام‌هاي عشاير و روستاييان را بصورت مستمر و پايدار داراست. از آنجا كه اطلاعات كامل تغذيه‌اي دام‌ها از درختان، نوع گونه‌هاي مورد تعليف، ترجيح غذايي دام‌ و بخش‌هاي گياهي مورد استفادهي دام به طور متمركز و در دسترس وجود ندارد. لذا در اين پژوهش پرسشنامه‌هايي براي بررسيارزش رجحاني 29 گونه‌ي درختي و درختچه‌ايدر استان كهگيلويه و بويراحمد تهيه و اطلاعات موجود از اين طريق اخذ شد. با توجه به اينكه سؤالات پرسشنامه‌ها بر اساس قسمت‌هاي مختلف گياهي (برگ، سرشاخه و ميوه) طراحي شده بود، نتايج نشان داد كه طبق نظر عشاير و كاربران محلي منطقه از بين گونه‌هاي مورد بررسي، بيشترين ارزش رجحاني مربوط به گونه‌هاي گلابي وحشي، بلوط، پسته‌ي وحشي، بادام كوهي و كيكمبوده است. در فاز بعدي اين مطالعه خوشخوراكي اين 5 گونه به شكل كمّي و به روش كافه تريا بررسي خواهد شد.

-