بررسي ديدگاه اكولوژيك ايلات و عشاير ايران از منظر سيلوپاستورال

نشریه گياه و زيست بوم

چکيده:

شالوده‌ي مرتعداري بر روي زندگي شباني (Pastoralism) استوار گرديده‌است و استفاده از علم مرتعداري بدون نگرش عميق بر فرهنگ و زندگي سنتي عشاير و روستاييان كشور به روش‌هايي از مرتعداري منتهي مي‌شود كه علي‌رغم داشتنن مختصات علمي، كاربردي نداشته باشند. ايل بويراحمدي بزرگترين ايل استان كهگيلويه و بويراحمد مي‌باشد و در تمام مناطق جغرافيايي استان در فصول مختلف سال سكني مي‌گزينند. به منظور بررسي ديدگاه اكولوژيكي مردم ايل بويراحمد در خصوص گونه‌هاي گياهي كه دام‌هايشان استفاده مي‌كنند ليستي از گياهان منطقه‌ي مورد مطالعه فراهم و پرسشنامه‌هايي بر مصرف دام از گونه‌هاي مورد بررسي در بين مردم ايل بويراحمد توزيع گرديد. براي تعيين اندازه‌‌ي نمونه‌ از روش كوكران استفاده شد. پايايي پرسشنامه به روش‌هاي آلفاي كرونباخ و روايي آن از روش محتوايي و صوري مشخص گرديد. در فاز بعدي براي صحت سنجي ديدگاه اكولوژيكي مردم ايل بويراحمد نتايج ديدگاه آنها در خصوص گياهان مورد استفاده با روش­هاي علمي بررسي گرديد. تجزيه و تحليل آماري در قالب طرح كاملاً تصادفي و آناليز واريانس دوطرفه در سطح اطمينان 95% صورت گرفت. به طور كلي نتايج نشان مي­دهد، هرچند نتايج ديدگاه مردم ايل بويراحمد با روش علمي كاملاً يكسان نيست ولي شباهت­هاي بسياري دارد. با توجه به اينكه گونه‌هاي شاخص از ديدگاه مردم در آزمايش عملي نيز به خوبي مورد مصرف دام قرار گرفته­اند نشان‌دهنده اين مطلب است كه مردم ايل بويراحمد هرچند بصورت تئوري با اكولوژي سروكار ندارند اما بصورت عملي و تجربي اين مطلب را درك مي‌كنند و مي­توان از ديدگاهشان كه طي زمان­هاي طولاني بصورت تجربي كسب كرده­اند به عنوان الگو استفاده نمود.